TK: Komisja Majątkowa nie do końca zgodna z Konstytucją
Brak wytycznych w ustawie o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego dotyczących treści rozporządzenia jest niezgodny z Konstytucją.
31 stycznia, 18 maja, 8 czerwca 2011 roku (pełny skład) Trybunał Konstytucyjny rozpoznawał wniosek Grupy posłów na Sejm dotyczący Komisji Majątkowej.
Rozpatrując zagadnienia merytoryczne, Trybunał stwierdził, że art. 63 ust. 9 ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego spełnia wymóg podmiotowy i przedmiotowy dotyczący wydania rozporządzenia.
Trybunał Konstytucyjny w delegacji ustawowej z art. 63 ust. 9 ustawy nie znalazł wytycznych dotyczących treści rozporządzenia. Z całokształtu regulacji ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego nie da się również wywieść wskazówek, w jaki sposób uregulować treść rozporządzenia. Samo stwierdzenie, że Rada Ministrów określi mienie, które może podlegać postępowaniu regulacyjnemu nie przesądza o tym, jakimi kryteriami powinna się kierować, przy określaniu nieruchomości zamiennych w postępowaniu regulacyjnym.
Trybunał wskazał, że możliwość przyznania nieruchomości zamiennej w postępowaniu regulacyjnym wynika bezpośrednio z ustawy (art. 63 ust. 1 pkt 2 ustawy). Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 grudnia 1990 r. w sprawie wyłączenia nieruchomości zamiennych lub nakładania obowiązku zapłaty odszkodowania na rzecz kościelnych osób prawnych uszczegóławia ustawę. To, że prawodawca nie miał żadnych kryteriów w postaci wytycznych, które wskazałyby mu kierunki rozwiązań powoduje, że jego swoboda w tworzeniu rozporządzenia jest za szeroka. Przepis upoważniający do wydania rozporządzenia nie spełnia wymogów konstytucyjnych, przez co możliwe stało się uregulowanie zasadniczej - z punktu widzenia istoty postępowania regulacyjnego - kwestii w rozporządzeniu.
Rada Ministrów uzyskała możliwość uregulowania kwestii istotnej z punktu widzenia ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego, która powinna znajdować się w samej ustawie, a nie w akcie wykonawczym.
Trybunał Konstytucyjny przypomniał, że zarzut nierównego traktowania kościołów i związków wyznaniowych w odniesieniu do nieruchomości na Ziemiach Zachodnich i Północnych był przedmiotem rozważań w wyroku TK o sygn. K 13/02. Trybunał uznał wówczas, że regulacja prawna zapewnia równą ochronę praw majątkowych wszystkich kościołów i związków wyznaniowych.
Trybunał Konstytucyjny wskazał, że nie jest prawdziwe stwierdzenie, że Kościół Katolicki jest jedynym podmiotem, który uzyskał możliwość nabycia własności na Ziemiach Zachodnich i Północnych.
Należy wskazać, że niektórym innym kościołom i związkom wyznaniowym prawodawca zapewnił także możliwość uzyskiwania nieruchomości rolnych Skarbu Państwa. Przyznają to sami wnioskodawcy. Odmienności w procedurach i kryteriach przyznawania tych nieruchomości wynikają ze specyfiki danego kościoła lub innego związku wyznaniowego. Takie zróżnicowanie mieści się w zakresie art. 25 konstytucji.
Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że art. 70a ust. 1-2 ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego jest zgodny z zasadą równouprawnienia kościołów i związków wyznaniowych.
W ocenie Trybunału argument, że przyznawanie nieruchomości przez ustawodawcę jest działaniem naruszającym zasadę bezstronności państwa w sprawach religijnych i ma wpływ na szerzenie kultu nie znajduje uzasadnienia. Nie istnieje bliski związek przyczynowy między obrotem nieruchomościami i treścią art. 70a ust. 1-2 ustawy, a wpływem państwa na kształtowanie światopoglądu. Zarzut jest nieadekwatny do przedstawionego wzorca kontroli.
Trybunał Konstytucyjny, wobec uchylenia przez ustawę z 16 grudnia 2010 r. określonych przepisów ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego, a także wobec cofnięcia części wniosku oraz ze stanowiska wnioskodawcy na rozprawie umorzył postępowanie w zakresie, jaki wynika z uchylenia określonych przepisów (art. 62 i art. 63 ust. 8) oraz z cofnięcia wniosku (art. 61. ust. 1- 3).
Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.
