Problemy z naborem ławników

Rozpatrywany problem ważności dokumentów składanych przez ławników w toku procedury naboru ławników na kadencję 2012-2015, związany był z wystąpieniem następujących okoliczności:

• braku określenia w przepisach ustawy daty początkowego terminu zgłaszania kandydatur. Za taki nie można uznać terminu 1 czerwca, czyli dnia następnego po terminie końcowym podania przez prezesów sądów okręgowych do rad gmin informacji o liczbie ławników do wyboru w okręgu sądu,
• terminem wejścia w życie ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 roku o zmianie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz wydanego na podstawie art. 162 § 11 usp rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 czerwca 2011 r. w sprawie sposobu postępowania z dokumentami złożonymi radom gmin przy zgłaszaniu kandydatów na ławników oraz wzoru karty zgłoszenia, który przypadł w dniu 14 czerwca 2011 roku, a więc w okresie, kiedy ławnicy mogli już składać dokumenty zgłoszenia.
• braku przepisów przejściowych w ww. ustawie regulujących postępowanie w sprawach, w których zgłoszenie kandydatur na ławników nastąpiło przed dniem jej wejścia w życie, tj. przed dniem 14 czerwca 2011 roku. 

Sprawy zgłoszeń kandydatów na ławników są rozpoznawane na podstawie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, a także przepisy ustawy o samorządzie gminnym. Nie zmienia to faktu, że przede wszystkim ocena zgłoszeń kandydatów jest rozpoznawana z pełnym wykorzystaniem przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, w szczególności z uwzględnieniem zasad ogólnych postępowania administracyjnego, zawartych w art. 7-10 k.p.a. oraz przepisów określających sposób zbierania i oceny dowodów, w tym w szczególności art. 77 i 80 k.p.a.

Z tego też powodu, Ministerstwo Sprawiedliwości zajęło stanowisko tej treści, iż rozwiązanie wątpliwości, jakie mogą powstać w kontekście powołanych powyżej okoliczności powinno nastąpić przy zastosowaniu reguł wynikających z orzecznictwa sądowoadministracyjnego.

Zgodnie z uchwałą Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 kwietnia 2006 r., sygn. akt I OPS 1/06 (podjętą w składzie 7 sędziów), w sytuacji gdy nowa ustawa nie reguluje kwestii intertemporalnych, czyli jak w przypadku ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 roku o zmianie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych, to organy stosujące prawo powinny poprzez zastosowanie reguł wykładni rozważyć, które przepisy należałoby zastosować do konkretnej sprawy. Sąd podkreślił, że decyzja czy dać pierwszeństwo zasadzie dalszego działania przepisów dotychczasowych, czy też zasadzie bezpośredniego działania ustawy nowej, musi każdorazowo wynikać z konkretnej sprawy, charakteru przepisów podlegających zmianie, biorąc jednocześnie pod uwagę skutki, jakie może wywołać przyjęcie jednej lub drugiej zasady, przy czym skutki te nie mogą prowadzić do rozwiązań niekorzystnych dla obywatela.

W ocenie Ministerstwa Sprawiedliwości, dokonanej przez pryzmat wskazanej uchwały NSA, w sprawach związanych z naborem kandydatów na ławników powinny być zastosowane przepisy sprzed wejścia w życie nowelizacji dla zgłoszeń kandydatów dokonanych przed 14 czerwca 2011 roku, a przepisów po nowelizacji ustawy dla zgłoszeń dokonanych po tej dacie.

źródło: www.ms.gov.pl